Virüs bulaşması veya sisteminize bir truva atı girmesi herkesin başına gelebilecek bir olay. Özellikle her dakika internete yayılan yeni virüsleri ve truva atlarını düşünürsek aslında herkesin başına gelmemesi gerçekten de güzel. Makinanıza virüs ya da truva atı bulaştığını fark ettiğinizde ne yapabilirsiniz?
Eğer sisteminize tam olarak neyin bulaştığını tespit edebildiyseniz virüs sitelerinden o virüs/truva atına yönelik temizleme araçlarını indirerek sisteminizi temizleyebilirsiniz. Peki ya tespit edemezseniz? Bu durumda ne yazık ki seçenekler çok kısıtlı ama şu adımlar sisteminizi ve bilgilerinizi korumanıza yardım olabilir.
1. IT Desteği
Zarar gören sisteminize destek verebilecek bir IT departmanına sahip iseniz, acilen bilgilendirmeli ve onların yönergeleri dahilinde ilerlemelisiniz.
2. İnternet Bağlantınızı Kapatın
Nasıl bir truva atı yada virüs bulaştığına bağlı olarak saldırgan bilgilerinizi ele geçirebilir veya sisteminizi kullanarak başka sistemlere saldırıda bulunabilir. Bu tarz durumların önüne geçmek için İnternet bağlantınızı sonlandırabilirsiniz. Bunu yapmanın en iyi yolu da fiziksel olarak Ethernet kablosunu çıkarmak yada telefon hattının modem bağlantısını çıkarmak ya da ağ bağlantısını kapalı konuma getirmek olabilir.
3. Önemli Dosyaları Yedekleme
Bu noktada sizin için önemli olan dosyalarınızı yedeklemeniz faydalı olacaktır. Bütün resim, belge veya döküman gibi sizin için önem arz dosyalarınızı bir araya getirerek CD/DVD yada Harici Disk’e yedekleyebilirsiniz. Ama unutmayınız ki yedekleyeceğiniz bu dosyalarda sisteminize bulaşan virüs yada truva atı bulunuyor olma ihtimali hala var. O yüzden bu yedeklemeyi yapmadan önce tarama işlemlerini birde bu kapsamda gerçekleştirerek elinizde temiz bir yedek oluşturabilirsiniz.
4. Sisteminizi Taratın
Bilgisayarınıza virüs bulaştığını bildiğimize göre ve işletim sisteminize hatta kurulu olan antivirüs programınıza artık güvenemeyeceğimize göre, canlı CD’lerden sisteminizi taratabilirsiniz; çoğu antivirüs yazılımının bu tür desteği mevcut. Başka bir alternatif ise internet üzerindeki online virüs tarama araçlarından faydalanarak sisteminizi taratabilirsiniz.
Taramalar sonucunda virüs veya truva atını tespit edebilir hatta sisteminizden başarılı bir şekilde kaldırarak bilgisayarınızı temizleyebilmeniz mümkün. Eğer başarılı bir şekilde virüs ya da truva atı sisteminizden kaldırmayı başarabilirsiniz. 7. adımda bahsedilen durumları inceleyerek sisteminize bir daha bulaşmasını da engelleyebilirsiniz. Ama bazen antivirüs yazılımları dahi bu kötü amaçlı yazılımları tespit edememesi mümkün.
5. İşletim Sistemini Baştan Kurmak
4’üncü adımda sisteminizin temizlenmesinde başarısız olunursa eğer format ve işletim sistemini yeniden kurmak olabilir. Sisteminizin tekrar güvenli bir hale geldiğinde emin olmanın en iyi yollarından biri olmasına rağmen, kurulu bütün programlarınızı ve ayarlarınızı kaybetmeniz anlamına da gelmektedir.
Çoğu bilgisayar üreticisi fabrika ayarlarına geri dönülmesi için sistem kurtarma bölümü yada cd’si sunmakta. Olup olmadığını kontrol ederek var ise kullanım talimatlarını takip ederek sisteminizi ilk günkü haline geri getirebilirsiniz.
Yeniden kurma işlemine başlamadan önce, mevcutta kurulu bütün programların listesi ve ayarlarınızı not almak kurulum işleminden sonra sisteminizi eski haline getirmek adına faydalı olabilir.
Sisteminizi tekrar internete bağlamadan önce antivirüs ve güvenlik yazılımlarının yüklenmesi tekrar aynı durumu yaşamamak adına oldukça önemli.
6. Dosyalarınızı Geri Yükleyin
3’üncü adımda anlatıldığı üzere eğer sisteminizdeki önemli dosyaların yedeklerini aldıysanız artık yedeklerinizi geri yerleştirebilirsiniz. Yedeklerinizi geri alırken bilinen virüs veya truva atlarına karşı taramadan geçirmek önemli.
7. Bilgisayarınızı Koruyun
Gelecekte bilgisayarınıza virüs bulaşmasını engellemek adına şunları da yapabilirsiniz:
– Bilmediğiniz e-posta eklerini açmayın,
– Bilmediğiniz linklere tıklamayın,
– Güncel Antivirüs yazılımı kullanın,
– Yazılımsal Firewall kullanın,
– Tarayıcınızın güvenlik ayarlarını yükseltin,
– Sisteminizin yama ve güncellemelerini güncel tutun.
Onuralp Öznalbant